Sài Gòn sâu lắng sau bờ vai qua tranh vẽ các bạn trẻ

Đây là Sài Gòn. Mỗi lần bước chân xuống phố tôi lại thấy tấm lưng của một ai đó. Dù chẳng thể thấy được gương mặt họ nhưng tất cả đã mang đến cho tôi những cảm hứng bất tận…”

Sài Gòn sau vai với những câu chuyện không lời

Đó là lời giới thiệu mở đầu của dự ánSài Gòn sau vaido nhóm 8 bạn trẻ yêu mỹ thuật tại Sài Gòn là Maxk Nguyễn, Trần Hữu Danh, Hiia Huỳnh, Phong Võ, Hà Thanh Huy, Tuấn Linh Tinh và Ghi Nguyễn… thực hiện.

Mạnh Khôi (Maxk Nguyễn) – giám đốc sáng tạo của dự án này, một chàng trai sinh năm 1991, sinh ra và lớn lên tại Sài Gòn – hào hứng kể: “Dự án này được khởi động khoảng một tháng trước, không nhân dịp gì cả. Nhóm chúng tôi đều là những người rất yêu Sài Gòn, luôn muốn khai thác, tìm tòi những góc nhìn mới mẻ về TP này. Hình ảnh sau bờ vai của một người thực sự là điều gợi rất nhiều tò mò cho tôi. Có khi chỉ cần nhìn từ phía sau, ta có thể đoán được câu chuyện đằng sau của một người”.

Khôi bảo anh yêu biết bao sự đa dạng của TP này, yêu cả sự thân thuộc, dễ chịu và hào sảng của nó. “Rất nhiều bạn bè của tôi đến từ những vùng quê khác nhau. Nhưng tôi luôn coi họ là “người Sài Gòn”, bởi ai sống được ở đây, bền bỉ, chăm chỉ cho lý tưởng của mình thì đều là người Sài Gòn” – anh nói.

Trước Sài Gòn sau vai, Mạnh Khôi từng thực hiện ba dự án khác về Sài Gòn là Saigon Emoji, Saigon Maps và Saigon’s great little place.

Trong đó Sài Gòn Emoji là những hình ảnh rất quen thuộc của Sài Gòn nhưng được lồng ghép thêm các ký hiệu cảm xúc quen thuộc mà những người trẻ hay dùng trong những cuộc trò chuyện, nhắn tin của họ; Saigon Maps là hình ảnh của những tòa nhà chọc trời ở Sài Gòn và Saigon’s great little place tập hợp những điều nhỏ bé, vụn vặt nhưng đã góp phần làm nên “linh hồn” của Sài Gòn, nhất là khi người ta đi xa.

Là một dự án hoàn toàn phi thương mại, cho nên trước mắt ngoài việc “khoe dự án” trên behance.net – một diễn đàn quốc tế, nơi những người làm sáng tạo có thể tự do chia sẻ các tác phẩm của mình, Khôi và các cộng sự dường như chưa tính toán xa hơn cho một cuộc triển lãm hay in ấn thành sách tranh.

“Chúng tôi làm những nghề khác nhau nhưng rất thích thú khi được tìm hiểu văn hóa, được thể hiện chúng dưới góc nhìn nghệ thuật. Trước mắt chúng tôi chưa làm gì thêm cho dự án vì cần có thời gian chuẩn bị kỹ càng hơn. Chỉ có điều chắc chắn là những dự án, những góc nhìn lạ lẫm về Sài Gòn này sẽ tiếp tục được chúng tôi khai thác thông qua nhiều dự án tiếp theo” – Mạnh Khôi chia sẻ.

Câu chuyện của Sài Gòn hiện lên, với đầy đủ những bươn chải, nhọc nhằn và tập nập của một thành phố đông dân nhất Việt Nam.

Dáng xiêu vẹo của một anh bán hủ tiếu gõ ở Sài Gòn

Sau bờ vai, cái dáng vừa chạy xe vừa bưng tô hủ tiếu của anh bán hủ tiếu dạo trở nên xiêu vẹo, dù có thể ai đó vẫn thấy anh cười thật tươi luồn lách vào từng ngõ hẻm giao tô hủ tiếu nóng bốc khói thơm lừng.

Sau bờ vai, cái ôm chặt cứng của đứa con nhỏ được bố đón sau giờ tan học sau mà thân thương, ấm áp. Sau bờ vai, chị bán cây dạo như chở cả mùa xuân ra phố, chị chắc chẳng biết, mình đẹp biết bao lúc này.

Sau bờ vai, một chiếc xe tải chở đầy đồ đạc cồng kềnh – một nhà nào đó chắc lại chuyển nhà thuê hay chuyển đi hẳn khỏi thành phố này. Vui, buồn, đi, ở, gặp gỡ rồi chia tay tại Sài Gòn cũng như một cái duyên khó đoán…

Người Sài Gòn luôn hối hả với hàng ngàn công việc ở phía trước. Ở TP này, chỉ cần chậm lạu một giây, tất cả sẽ bỏ ta lại phía sau. Thế nên, chắc hiếm khi người ta có thời gian quan sát mình, một cách lặng lẽ, từ phía sau. Sau bờ vai, bao câu chuyện “vẽ” nên cả hơi thở, sức sống và thậm chí khí chất của Sài Gòn.

Xem chùm tranh Sài Gòn sau vai:

Chóng chóng tuổi thơ

Xe cảnh sát giao thông

Vịt đồng lên phố

Xe rác

Cặp đôi Sài Gòn

“Anh” già Noel

Hoa cho Tết

“Trên chuyến xe lam đông người chiều nay…”

Một chiếc xe chuyển nhà

Trích dẫn nguồn sưu tầm.

Chúng tôi chuyên cung cấp tranh sơn mài, Sơn mài , sơn mài cao cấp, tranh son mai.

Bác Hồ vẽ tranh và những tác phẩm vẽ bác

Những tác phẩm Bác vẽ

Phần đầu bộ sưu tập gồm một số tranh do Bác vẽ từ những năm 1922 đến năm 1944, trong suốt thời kỳ Bác hoạt động ở nước ngoài từ châu Âu đến châu Á. Phần thứ hai gồm những tác phẩm tranh tượng của các họa sĩ, các nhà điêu khắc, các nghệ nhân, những người làm nghệ thuật không chuyên nghiệp đã sáng tác về Bác, kể từ sau Cách mạng tháng Tám đến nay.

Riêng số tranh Bác Hồ vẽ chủ yếu được tập hợp trên 3 nguồn tài liệu.

– Tranh minh họa trên tập Ngục trung nhật ký, tập thơ viết trong những ngày Bác bị cầm tù tại nhiều nhà giam ở Quảng Tây, miền Nam Trung Quốc, trước ngày Bác về nước.

Báo Việt Nam độc lập cũng do Bác sáng lập, xuất bản tại liên tỉnh Cao Bắc -Lạng, Việt Bắc, từ sau ngày Bác về nước vào những năm 1941, 1942, 1945.

Mở đầu bộ sưu tập là một số tranh đả kích, tranh biếm họa của Bác. Một trong những bức điển hình nhất: Toàn quyền Va-ren và Cụ Phan Bội Châu (với bút danh Ký Viễn, đăng trên báo Người cùng khổ năm 1922).

 Tranh bố cục chỉ có ba nhân vật chính: Trong một gian nhà hẹp, cụ Phan Bội Châu ngồi trên một chiếc giường gỗ sơ sài; trang phục quần dài, áo cánh, ngực mang số tù, chân đất, cổ đeo gông, hai chân mang xiềng sắt, một tay chống lên đùi, một tay Cụ chỉ vào chiếc gông trên cổ, nét mặt cương nghị, trong tư thế đang đối thoại gay gắt với kẻ thù. 

Đối diện với Cụ là tên toàn quyền Va-ren, đầu đội mũ dạ cao lêu đêu, vận lễ phục “đuôi tôm” kiểu chính khách, một tay hắn cầm chiếc can, một tay đang giơ ra trước mặt cụ Phan chiếc bài ngà Kim khánh dụ dỗ Cụ.

 Cạnh tên Va-ren là tên Việt gian, đại diện cho bọn Nam triều, đầu đội khăn đóng, áo gấm, bài ngà, tay cầm quạt gấp, cùng với tên thực dân cáo già đang chăm chú theo dõi thái độ của cụ Phan trong cuộc đối thoại. Nét vẽ giản đơn nhưng rất thực và hài hước đến mức sâu cay, hóm hỉnh.

NGUYỄN ÁI QUỐC – Mau lên! Ê! Mày hãy tỏ ra có lòng trung thành chứ! Mẹ kiếp

Tiếp theo là bức Mau lên! Ê! Mày hãy tỏ ra có lòng trung thành chứ! Mẹ kiếp! Lần này Bác ký bút danh là N.A.Q (Nguyễn Ái Quốc). Tranh gồm hai nhân vật: một tên Tây thực dân to béo, bụng phệ, tay cầm can, mồm ngậm xì gà, đầu đội mũ kiểu “thuộc địa” nằm ngửa trên chiếc xe tay mui trần do một người bản xứ gầy guộc, rách rưới, đang kéo hắn một cách khó nhọc.

 Trong sự tương phản đầy bất công ấy, từ mồm hắn lại sủa ra những câu tục tĩu, đầy hách dịch theo kiểu “văn minh bề trên” với người kéo xe bản xứ nọ. Để nhấn mạnh vào ý này, Bác còn có những chữ phụ đề rất mỉa mai ở hai chiếc bánh xe như “văn minh”, “tiến bộ”, “khai hóa”, v.v…

Bức Thực dân Pháp đánh đập tàn nhẫn người dân thuộc địa cũng đăng trên báo Người cùng khổ. Tranh gồm 3 nhân vật. Một tên lính thực dân đang vung roi đánh rất tàn nhẫn xuống một người da đen thuộc địa khốn khổ đã gục ngã. 

Chưa hết, vừa đánh hắn còn lấy mũi giày đinh đá túi bụi vào người dân châu Phi. Sau hai nhân vật chính, thấp thoáng là bóng một ngôi nhà thờ Hồi giáo; xa nữa là bóng một cây cọ nhỏ bé nhô lên trên sa mạc mênh mông, một người da đen rách rưới khác đang hốt hoảng chạy trốn, hai tay giơ lên kêu trời, lo sợ cho số phận của mình. 

Bức tranh làm người xem căm thù và xúc động trước cảnh tàn ác tột độ của bọn thực dân đối với các dân tộc thuộc địa, cũng như giới báo chí tiến bộ lúc này.

Cùng với một số tranh đăng trên tờ Người cùng khổ, bộ sưu tập còn giới thiệu với người xem một số tranh nguyên bản khác của Bác trên một số tài liệu nữa. Trước hết đó là bức minh họa của Bác ngay ở bìa tập Ngục trung nhật ký.

 Tranh vẽ hai cánh tay bị xiềng với hai nắm đấm đang giơ cao, biểu hiện tinh thần bất khuất, đầy kiên quyết của kẻ bị tù đầy. Phía trên hai nắm tay là 4 câu thơ ngũ ngôn bằng chữ Hán và trên cùng là 4 chữ – tên tập nhật ký. 

Về mặt nghệ thuật, ta thấy Bác trình bày rất giản dị, rõ ý mà bố cục khá chặt, phân bố những mảng khối khá hợp lý, đúng với tiêu chuẩn của một bức đồ họa trình bày bìa sách. Hình đã giàu tính biểu hiện, nét vẽ và chữ cũng mang tính tạo hình, do đó càng nhấn mạnh được chủ đề của tập thơ: Thân thể ở trong lao/ Tinh thần ở ngoài lao/ Muốn thành sự nghiệp lớn/ Tinh thần càng phải cao.

Ở hầu hết các tranh, Bác thường kết hợp khá nhuần nhuyễn hai yếu tố họa và thơ. Về mặt này, ta thấy tranh Bác rất gần với phương pháp sáng tác dân gian truyền thống. Về sau, ta còn gặp thủ pháp đó ở loạt tranh của Bác trên tờ Việt Nam độc lập.

Trước hết, phải kể đến bức tranh cổ động Bác vẽ tuyên truyền cho tờ báo này. Bằng một ý vui và thông minh, Bác đã sử dụng ngay số nét hợp lý của bốn chữ “Việt Nam độc lập” tạo thành một người Việt Nam trẻ tuổi, đầu đội nón, đang thổi kèn loa chân theo nhịp bước, kêu gọi đồng bào “Đoàn kết để cùng nhau cứu nước Nam ta ” – như lời thơ phụ đề của Bác dưới bức tranh. Chỉ bằng một hình vẽ thật vui và đơn giản và ngộ nghĩnh, bức tranh đã đạt được mục đích tuyên truyền, cổ động với hiệu quả cao nhất của nó.

Bức tranh khác, Bác lại giới thiệu một đề tài mới: Thực dân Pháp – phát xít Nhật với dân ta. Tranh cũng chỉ có ba nhân vật. Một tên thực dân Pháp, đầu đội mũ phớt, âu phục cổ cồn cà vạt, mặt béo phệ, hai mắt ti hí, râu vểnh ghi đông, đứng trước hắn là tên Nhật lùn cũng béo phệ, đội mũ vải mềm lưỡi trai, tay tuốt kiếm trần, cánh tay đeo băng “mặt trời mọc”, chân đi ủng đen quá khổ; cạnh hai tên thực dân “phát-xít là một người Việt Nam gầy yếu, đầu búi tó củ hành, mình trần, quần đùi rách, xương sườn nhô ra, chống gậy lom khom trong dáng đi mệt mỏi; trên lưng chất đầy những chiếc bao tải nặng với những dòng chữ đề “sưu thuế?”, “ăn uống đắt đỏ”… chỉ cần nhìn qua những nhân vật với ít chữ chú thích của Bác, người xem nhận ra ngay chủ đề của bức vẽ. 

Xem bức tranh, chúng ta dễ dàng liên tưởng đến những tác phẩm biếm họa dân gian như Thầy đồ cóc, Đám cưới chuột… cả hình ảnh lẫn phụ đề xen lẫn nhau, rất hóm hỉnh, hài hước.

Bên cạnh tranh đả kích, tranh biếm họa, tranh minh họa, tranh cổ động, Bác còn vẽ tranh vui, tranh tuyên truyền theo thể liên hoàn. Bức Biết đồng sức. Biết đồng lòng. Việc gì khó. Làm cũng xong đăng ở mục “Vườn văn” của tờ Việt Nam độc lập là một ví dụ điển hình. 

Tranh vẽ bút sắt gồm 3 “phân cảnh”, ứng với ba vế thơ phụ đề:

 Cảnh 1: một anh chàng bé nhỏ đang loay hoay đẩy tảng đá nặng “ngàn cân”; hì hục mãi mà tảng đá cứ ỳ ra đấy. Bác đề thơ: “Hòn đá to. Hòn đá nặng. Một người nhấc. Nhấc không đặng”. 

Cảnh 2: cũng tảng đá “Ngàn cân” ấy, bây giờ có thêm một anh đẩy nữa, còn anh thứ ba thì lại đứng ngoài bàng quan với công việc. Kết quả, đá vẫn ì ra. Bác đề thơ: “Hòn đá nặng. Hòn đá bền. Chỉ ít người. Nhấc không lên”. 

Cảnh 3: cũng hòn đá nặng “ngàn cân” ấy bây giờ là cả một tập thể người mó tay vào. Bỗng nhiên “nâng bổng” được hòn đá nọ. Bác đề thơ kết luận: “Hòn đá to, Hòn đá nặng. Nhiều người nhấc. Nhấc lên đặng”: Thế là chỉ có 3 bức tranh mà cả một khái niệm rộng lớn, vốn rất trừu tượng trở nên rất cụ thể, dễ hiểu.

…Chắc chắn trong một bộ sưu tập ngắn ngủi không thể kể hết những gì Bác đã vẽ liên tục trên nhiều sách báo và tạp chí khác nhau, qua hơn 30 năm hoạt động, với một địa bàn rộng lớn Âu, Á, Phi, Mỹ – La tinh. 

Chỉ riêng nói đến 2 tờ báo quen thuộc nhất là Người cùng khổ và Việt Nam độc lập công việc sưu tập vẫn đang cần tiếp tục. Đó là chưa kể tới những nguồn tài liệu trên các tờ Thanh niên (do Bác sáng lập tại Quảng Châu vào năm 1926 – 1927), tờ Thân ái (cũng do Bác sáng lập năm 1928, tại Thái Lan) và những tờ khác mà Bác có tham gia viết bài, có thể có cả tranh minh họa nữa, như tờ Nhân đạo (tại Pháp), tờ Sự thật (tại Liên Xô), tờ Tin tức (Tạp chí của Quốc tế Cộng sản), v.v…

Những điều mà chúng ta có thể dễ dàng nhất trí với nhau được là: cũng như ở văn xuôi và thơ, với hội họa, Bác có một lối diễn giải rất dễ hiểu, tinh thần tinh lọc và tính khái quát hóa cao, do đó, tranh rất xúc tích, truyền cảm nhanh và mạnh tới người xem. 

Ngoài ra, về bút pháp nghệ thuật của Bác, ta thấy Bác đã tiếp thu được khá rõ nét bút pháp dân gian truyền thống. Đó là lối vẽ nét, diễn tả bằng những khái niệm “đường viền” qua cách tạo hình trên mặt phẳng của phương Đông; hoặc có kết hợp với lối vẽ mới, song không quá lệ thuộc vào bút pháp tả thực theo lối họa phái châu Âu cổ điển. 

Nói tóm lại, Bác vẽ bằng tình cảm và lý trí thực của mình, đó là những điều kiện thiết yếu để nghệ thuật có được sức truyền cảm mạnh mẽ.

Những tác phẩm vẽ về Bác

Phần hai của bộ sưu tập, gồm số lớn những tác phẩm của các nghệ sĩ chuyên nghiệp và không chuyên nghiệp đã sáng tác về Bác.

Mở đầu là những tác phẩm chân dung Bác trong thời kỳ đầu Cách mạng tháng Tám đến cuối năm 1946, (trước ngày kháng chiến toàn quốc), Bác vừa ở chiến khu về Hà Nội. 

Đó là những tác phẩm như Hồ Chủ tịch làm việc tại Bắc Bộ phủ (tranh màu dầu và tranh khắc gỗ, cùng tên) của Tô Ngọc Vân, sáng tác năm 1946 , do Hội văn hóa Kháng chiến ấn hành tại Việt Bắc đầu năm 1947, Hồ Chủ tịch với nhi đồng tháng Tám (Khắc gỗ màu – cùng thời gian) cũng của Tô Ngọc Vân; tượng Hồ Chủ tịch làm việc tại Bắc Bộ phủ (chân dung thạch cao 1946) của Nguyễn Thị Kim; Cụ Hồ tranh mực nho của Nguyễn Đỗ Cung vẽ năm 1946, tại Hà Nội, đầu 1947, tác phẩm được phát hành rộng rãi trong kháng chiến tại Việt Bắc. 

Cùng thời gian này, khi Bác đi Pa-ri đàm phán tại Hội nghị Phông-ten-nơ-blô, Vũ Cao Đàm, nhà điêu khắc Việt kiều, đã thể hiện chân dung Bác trên tấm kỷ niệm chương đắp nổi bằng đồng. Tới giai đoạn đầu kháng chiến toàn quốc, cảm động nhất có lẽ vẫn là số lớn chân dung Bác của các họa sĩ Nam Bộ, những tác phẩm hầu hết đã được sáng tác qua tư liệu ảnh chụp trên các báo chí.

 Trong số này phải kể đến bức Hồ Chủ tịch với thiếu nhi Trung Nam Bắc của Diệp Minh Châu, tranh vẽ bằng chính máu (cắt từ ngón tay họa sĩ) trên nền lụa, vào giữa đêm ngày 2-9-1947. Sau Diệp Minh Châu là Chân dung Bác vẽ bằng bút sắt, in litô của Nguyễn Thành Long. Tác phẩm đã được in và phát hành động rãi tại miền Tây Nam Bộ, đặc biệt đối với đồng bào dân tộc Khơ-me lúc này.

 Cùng với Diệp Minh Châu và Nguyễn Thành Long, bức Chân dung Bác của Phi Tư Gấm (bút danh của Huỳnh Văn Gấm trong kháng chiến) cũng được người xem chú ý đặc biệt. Chân dung được trình bày trên nền gấm hoa sen, chữ thọ. 

Và bao quanh Bác là những bông lúa vàng nặng trĩu của đồng ruộng phì nhiêu Nam Bộ. Có thể nói đây là một trong số ít những tác phẩm vận dụng tập quán thẩm mỹ cổ truyền và thị hiếu dân tộc để tỏ niềm tôn kính đối với Bác.

DƯƠNG BÍCH LIÊN – Bác Hồ đi công tác ở chiến khu Việt Bắc. Sơn mài

Cùng với các họa sĩ miền Nam, trong thời kỳ này, chúng ta còn được xem bức Chân dung Bác, khắc gỗ của Phan Kế An khá đẹp và cảm động. Đó là hình ảnh Bác mặc chiếc áo kaki dã chiến, mắt đeo kính lão, với chòm râu thưa hơi dài trong dáng vóc Bác hơi gầy, nhưng toát lên tinh thần tỉnh táo và đầy nghị lực.

Rồi Diệp Minh Châu ra Việt Bắc. Đó là sau khi bức chân dung vẽ bằng máu trên lụa của ông đã vượt qua hàng ngàn cây số từ chiến trường Nam Bộ tới tay Bác Hồ kính yêu. Ông hân hạnh được sống bên Bác một thời gian ngắn. Ông đã tranh thủ ghi lại được nhiều hình ảnh quí báu, có thể nói đây là những tác phẩm hiếm hoi của nền hội họa kháng chiến nói về Bác và ngôi nhà sàn của Bác năm xưa.

Tiếp sau giai đoạn kháng chiến, chúng ta được xem lại một loạt những tác phẩm về Bác trong suốt giai đoạn mười năm hòa bình và 8 năm chống Mỹ. Trước hết, đó là một loạt những tác phẩm hồi tưởng về Bác trong thời kỳ kháng chiến, đặc biệt thời kỳ Bác đi chiến dịch Biên giới. Trên cơ sở chủ đề thống nhất là bài thơ Đêm nay Bác không ngủ của Minh Huệ, 3 họa sĩ Nguyễn Văn Bổng, Đào Đức, Phạm Văn Đôn, đã sáng tác 3 tác phẩm khác nhau. 

Nguyễn Văn Bổng làm tranh màu dầu: Đêm đông, qua ánh lửa hồng, Bác đang ngồi trầm tư thương đoàn dân công bộ đội phải ngủ ngoài đường “lấy lá cây làm chiếu”. Đào Đức làm tranh cổ động tả Bác đang chong đèn làm việc; ngoài trời bộ đội đang tấp nập tiến vào chiến dịch. 

Phạm Văn Đôn làm tranh sơn mài, tả Bác đang khoác một chiếc áo bông sơ sài, ngồi xếp bằng bên một ngọn đèn dầu đang chăm chú đọc báo cáo từ các mặt trận gửi về. Dương Bích Liên làm tranh sơn mài cỡ lớn Bác Hồ đi công tác tại chiến khu Việt Bắc.

Một số họa sĩ, các nghệ nhân lại mượn chủ đề từ các bài thơ Việt Bắc và Ta đi tới, Sáng tháng Năm của Tố Hữu… Nổi bật nhất trong số này chúng ta được xem pho tượng đất nung Bác trên đường đi công tác ở Việt Bắc rút ra từ hai câu thơ: “Nhớ Người những sáng tinh sương / Ung dung yên ngựa trên đường suối reo” (Tố Hữu) của lão nghệ nhân Nguyễn Văn Quây (quê làng Tiên Hội, huyện An Lão, ngoại thành Hải Phòng sáng tác năm 1970)… Cùng đề tài này, họa sĩ Cửu Long Giang tả Bác vừa xuống ngựa đang ngồi nghỉ trên một tảng đá bên bờ suối và giở sổ tay ra viết, giữa cảnh thiên nhiên hùng vĩ đầy màu sắc.

 Thọ Vân tả Bác mặc áo trấn thủ, vai đeo túi vải, chân dép lốp đang ngồi nghỉ dọc đường, bên cạnh là đồng chí bảo vệ đang buộc dây giày chuẩn bị lên đường. Các nghệ nhân Song Hỷ và Nguyễn Văn Trọng thì dùng chỉ màu thêu chân dung Bác. Nguyễn Thuyết Trình sử dụng chất vỏ trai ghép trên đồng, thể hiện Bác và ba em thiếu nhi gái đang quây quần xem sách, như cảnh ông cháu trong một gia đình.

 Đặc biệt nghệ nhân Nguyễn Anh Viên đã sử dụng tới 65 loại gỗ quý ghép nên hình Bác trong tư thế như một vị chỉ huy, mặc quân phục, đứng trên núi quan sát trận địa, mượn ý từ hai câu thơ của bác “Chống gậy lên non xem trận địa/ Vạn trùng núi đỡ, vạn trùng mây “, tác giả đặt cho tác phẩm một cái tên theo lối cổ tự: Đăng sơn – tức lên núi. 

Cùng đề tài, Nguyễn Thụ và Huy Oánh lại bố cục khác, tả Bác vận bộ quân phục trong kháng chiến, như một vị tổng tư lệnh, có mặt trong mọi cuộc hành quân vĩ đại của Tổ quốc chống xâm lăng. Tranh đề Bác vẫn cùng chúng cháu hành quân. 

Cùng đề tài “Bác với các lực lượng vũ trang”, Mai Văn Hiến có tác phẩm tranh dầu cỡ lớn Những lời bảo ban; Cao Thương làm tranh dầu Bác thăm một đơn vị pháo Hồ Tây – Nguyễn Văn Thiện, Vương Trình làm tranh dầu cùng đề tài Bác thăm một đơn vị tên lửa được rút ra từ câu nói thuộc, đầy tình thương yêu các lực lượng vũ trang của Bác: “Các chú mặc như thế này đã đủ ấm chưa?” . Huy Toàn làm tranh dầu Bác thăm một đơn vị pháo cao xạ, Quang Thọ sáng tác: Bác Hồ với các dũng sĩ miền Nam…

Đề tài Bác Hồ với thiếu nhi, Bác Hồ với nông dân, Bác Hồ với công nhân, Bác với các nữ anh hùng chiến sĩ thi đua… Về chủ đề này, một loạt những tác phẩm của các họa sĩ, các nhà điêu khắc như: Trần Văn Cẩn, Lương Xuân Nhị, Vương Trình, Nguyễn Văn Thiệp, Phạm Xuân Thi, Trịnh Thiệp, Trọng Kiệm, Quang Phòng, Hà Quang Phương, Thẩm Đức Tụ, Châu Đình Du, Phan Gia Hương, Dương Đăng Cẩn, Trương Thanh Trà; v.v… đã gây ấn tượng khá sâu sắc trong người xem.

Nhưng trong số này phải kể đến một số tác phẩm tái hiện về Bác qua những đề tài lịch sử khá lớn, như Bác về nước, Bác làm việc tại hang Pắc Pó – Cao Bằng, Bác làm việc bên bờ suối, Bác câu cá bên bờ suối, Chiếc lán nhỏ của Bác bên bờ suối… của nhiều họa sĩ quen biết như Trần Văn Cẩn, Nguyễn Văn Tỵ, Phan Kế An, Trịnh Phòng, Mai Văn Hiến, Trọng Kiệm, Thế Vỵ…

Kết thúc phần giới thiệu bộ sưu tập, không thể không nhắc tới một số tác phẩm miêu tả khá thành công với nhiều góc độ khác nhau – về ngôi nhà sàn của Bác trong vườn Phủ Chủ tịch sau ít năm Bác mất. 

 Về đề tài này, các họa sĩ Lương Xuân Nhị, Trần Văn Cẩn, Nguyễn Đỗ Cung, Văn Giáo v.v… đã cho chúng ta xem những tác phẩm Nhà Bác trong đêm, Nhà Bác mùa phượng nở, Nhà Bác buổi sáng Tháng Năm, Bác tưới cây vú sữa, Bác cho cá ăn… Ngoài ra, còn phải kể đến một số chân dung Bác khá thành công, đã được phổ biến hoặc đang nằm trong dự kiến, đồ án thể hiện trong tương lai. 

Đó là Chân dung Bác của Diệp Minh Châu (đắp nổi) và tranh cổ động chân dung ghi những câu nói nổi tiếng của Bác, như “Không gì quí hơn độc lập tự do”. “Tôi hiến cả đời tôi cho dân tộc”, “Miền Nam trong trái tim tôi”… của hai họa sĩ Lê Huy Trấp và Việt Quang…, Tượng đài Bác của Phước Sanh, Song Văn.

 Tượng chân dung Bác của Nguyễn Văn Lý, Trần Văn Lắm. Riêng tượng Bác (đứng) của Văn Hòe đã được thể hiện bằng đồng trên đồi cây bạch đàn Vĩnh Phú với 79 bậc thềm lên (tượng trưng cho 79 mùa xuân của Bác).

Thật khó mà kể cho hết được số tác phẩm của những người nghệ sĩ đủ lứa tuổi và thế hệ đã vẽ tranh, nặn tượng về Bác trong bộ sưu tập của bài viết ngắn ngủi này.

Bác Hồ luôn quan tâm đến đời sống nghệ thuật, cũng như nghệ thuật không ngừng hướng về Bác Hồ và không phải chỉ có những người nghệ sĩ mà nhân dân cả nước hết thảy đều mong mỏi có được những tác phẩm tranh tượng đẹp nhất, dựng lại hình tượng vị lãnh tụ kính yêu của toàn dân tộc. Đó là nguồn động viên rất lớn đối với tất cả những người làm tranh, nặn tượng về Bác.

Nguồn internet

Chúng tôi chuyên cung cấp tranh sơn mài, Sơn mài , sơn mài cao cấp, tranh son mai.

Việt Nam 100 năm trước đẹp như tranh vẽ

Gia tài với những bức hình về Việt Nam 100 năm trước của nhiếp ảnh gia nổi tiếng người Pháp khiến bất kỳ ai cũng phải ghen tị.

Từ năm 1888 đến năm 1925, nhiếp ảnh gia nổi tiếng người Pháp, ông Dieulefils đã dành tất cả thời gian để lưu giữ những khoảnh khắc đẹp nhất của cuộc sống tại Đông Dương mà đặc biệt là Việt Nam.

Với hàng trăm bức ảnh độc đáo, bộ sưu tập của nhiếp ảnh gia này khiến cho bất kỳ ai cũng phải ghen tị và trầm trồ kinh ngạc.

Tất cả những hình ảnh này được tuyển tập lại và xuất bản trong cuốn “Đông Dương đẹp như tranh vẽ” vào năm 1910.

Khu phố Tràng Tiền ngày xưa có tên là phố Paul Bert.

Nét đẹp đầy đặn của phụ nữ Bắc Bộ.

Cầu Long Biên ngày nay.

Vườn Bách Thảo Hà Nội.

Vườn Bách Thảo Hà Nội.

Phủ Chủ tịch ngày nay và trước đây à phủ toàn quyền Đông Dương.

Một khu nhà dành riêng cho người Pháp.

Hình ảnh con đường xuyên suốt Hải Phòng từ trên cao.

Tượng của Jules Ferry dựng tại Hải Phòng.

Sông Tam Bạc, thành phố Hải Phòng.

Hội trường lớn thành phố Hải Phòng

Bãi biển Đồ Sơn, Hải Phòng.

Mẫu Sơn, Lạng Sơn.

Thành phố Nam Định.

Một vị quan.

Quan lại tại Huế.

Hoàng thành Huế.

Bên ngoài Hoàng thành Huế.

Ngọ Môn ở Tử Cấm Thành Huế.

Đám tang của hoàng tộc.

Ngũ Hành Sơn, Đà Nẵng

Nguồn internet

Chúng tôi chuyên cung cấp tranh sơn mài, Sơn mài , sơn mài cao cấp, tranh son mai.

Tự trồng cây sơn để làm tranh sơn mài

Bùi Mai Hiên là một trong rất ít họa sĩ (HS) được tôn vinh trong cuốn Almannach - Người mẹ của phái đẹp bởi những sáng tác trừu tượng trên chất liệu sơn mài bằng cách tạo hình mới của một tư duy luôn đòi hỏi hiện đại, kỹ thuật mà truyền cảm.

 Từ những tác phẩm đầy góc cạnh, rắn rỏi tháng 5/2006 đến nay, Mai Hiên đã làm điều kỳ diệu: thay đổi lối biểu hiện trên tác phẩm và tạo ra dấu ấn riêng biệt chưa từng thấy ở sơn mài. 

Cuốn sách như “bữa tiệc màu” với chuyển động hình ảnh không ngừng bộc lộ tâm hồn chan chứa đam mê, khát vọng bình yên. Niềm ham sống, sự lãng mạn, bay bổng thăng hoa trong những bức tranh đẫm tình.

Màu tím sử dụng tài tình trên chất liệu vốn quen dùng đỏ, đen, vàng. Sắc tím HS yêu nhất, hiện lên trên các tác phẩm lộng lẫy, lung linh trong chiều sâu của không gian ảo diệu.Nhạc hoa, Ngàn hoa, Ngàn cá, Sáng sớm vùng cao, Mùa hoa đào tràn ngập tím.

 Gió của biển, Tình ca mùa Thu, Thu vàng xôn xao là tâm trạng phô diễn sự nóng bỏng, cuồng nhiệt và đằm thắm.

Tại gác hai nhà 99 Nguyễn Thái Học, tôi được nghe bản Santa Lucia từ Mai Hiên, người bắt đầu học dương cầm lúc 53 tuổi.

HS Mai Hiên. Ảnh: Lê Thư

* Nghe nói vì không tin vào chất lượng sơn ngoài thị trường, nên chị đã tự trồng cây sơn để... có nguồn nguyên liệu vẽ tranh.

- Cây sơn trồng nhiều ở Phú Thọ. Tôi mua cây sơn con hết 100 triệu đồng từ trên ấy về trồng ở trang trại (5 ha) tại Lương Sơn, Hòa Bình. Đồi sơn của tôi đã cho thu hoạch. Sơn trồng 4 năm là lấy được nhựa...

* Chị có thể tiết lộ cho độc giả TT&VH cách thức khai thác sơn và làm sơn mài?

- Chích nhựa cây sơn phải chích vào sáng sớm. Sau 4 ngày sẽ chích tiếp được lần nữa. 

Nhựa sơn đựng vào xô đạy nắp. 6 tháng sau mở ra, lấy sơn bên trên cho thợ đánh sơn, dưới đáy là sơn xấu, dùng tạo vóc - nền tranh.

 Vàng ta, bạc, vỏ trứng, hay dùng để dát lên tranh. 

Sơn then là nhựa sơn trộn bột sắt sẽ đổi từ màu cánh gián sang đen, các màu khác thì do trộn bột đá các màu HS muốn.

Để thành tranh sơn mài phải qua khâu “mài”. Sáng tạo sơn mài mất thời gian, nặng nhọc, vẽ “bay” rất khó. Tôi hãnh diện làm được rất nhuyễn và tự nhiên (cười).

* Nghe nói tranh của chị đã có khách hàng lớn như bà Hillary Clinton?

- Năm 2000, tôi và 9 HS bày tranh tại khách sạn Daewoo đón chào vợ chồng Tổng thống Mỹ theo lời mời của khách sạn này. Bà Hillary Clinton xem tranh và chọn duy nhất bức sơn mài 1 x1,2m của tôi. Tôi trân trọng những người mua tranh biết thưởng thức.

* Vừa rồi, chị đã làm một cuốn sách tuyển chọn 99 bức tranh của mình trong 5 năm qua để tặng TP. Hà Nội?

- 99 bức tranh ư? Giờ nhờ bạn đếm hộ, tôi mới biết con số “đẹp” này và nó cũng trùng với số nhà của tôi. Tôi bỏ tiền túi 200 triệu in - món quà tặng HN. Âm thầm thôi. Sách gửi nước ngoài khá nhiều, trong nước ai nhớ đến “đòi”, tôi tặng. Tôi không tổ chức ra mắt sách hay làm gì ồn ào, đến giờ sách vẫn còn nhiều.


Tranh sơn mài của Bùi Mai Hiên

* Ở serie tranh giai đoạn trước, người ta thấy chị nhiều mảng miếng góc cạnh và bão tố, màu nóng. Lần này khác hẳn. Chị chú tâm đến sự khác lạ?

- Đã làm nhiều triển lãm trong và ngoài nước, nay tôi không có nhu cầu làm triển lãm hay ra sách vì sợ bị... quên. Là mình, nhưng phải riêng, không giống ai, không lặp lại, đạt độ tìm tòi mới công bố. 5 năm qua, tôi đã vẽ kỹ, đi vào chất lượng. Tôi tin tranh mình toát được sự sang trọng của sơn mài bằng kỹ thuật riêng từ lao động chân tay tới tư duy thể hiện. Có hồn mà không có kỹ thuật, không thể đi xa. Kỹ thuật phải truyền cảm được, là điều khó nhất.

* Chị luôn giữ được sự tự chủ, điềm tĩnh và đã viết “Nghệ thuật lấp đầy khoảng trống, nghệ thuật mang tôi ra khỏi khổ đau của đời mình”. Hội họa hay tình yêu giữ thăng bằng cho tinh thần chị?

- Hội họa. Tôi có bản lĩnh dương nữ, ít yếu đuối, buồn quá cũng không hoảng loạn. Không lệ thuộc ái tình hay một người nào đó, nhiều lúc bất cần sự trông cậy bấu víu an ủi, dựa vào chính mình. Không hy vọng quá sẽ không thất vọng quá. Ở vựng tập trước, phầnHà Nội và cơn dông, tôi đang ở giai đoạn có đổ vỡ, mất mát. Tôi bị huyết áp cao, phải tự chế ngự. Mặt khác, vẽ tranh cần biết trầm, tập trung, bình thản và yên tĩnh, đó cũng là vì chính mình.

* Trên đàn piano Yamaha đang để sách nhạc ở trong Methode Rose, chị đang tập bản này? Học đàn ở tuổi 53 là điều ít thấy.

- Tôi học đàn để giảm sự đãng trí và bồi bổ tâm hồn. Học nửa năm nay, tôi chịu khó nghe nhạc, buổi diễn Đặng Thái Sơn thật tuyệt.

Mỗi tuần, cô giáo đến nhà dạy tôi cả ngày thứ Năm. Giờ tôi có thể ký, xướng âm, đánh bài phổ biến như mừng Noel, sinh nhật. Tôi cũng đã chơi đượcDư âm (Nguyễn Văn Tý), Làng tôi (Văn Cao). Tôi không học đàn để chứng tỏ khả năng và chẳng muốn khoe. Song tôi vui vì “xóa nạn mù chữ piano” cho mình.

Nguồn internet

Chúng tôi chuyên cung cấp tranh sơn mài, Sơn mài , sơn mài cao cấp, tranh son mai.

Tưởng nhớ họa sỹ Mai Văn Hiền Gặp Nhau

Trung tuần tháng 9 - 1945 tôi được điều động về Tổng cục chính trị, công tác ở Cục Tuyên huấn – nơi có tờ Sinh hoạt văn nghệ, báo Vệ quốc quân mà tôi đã gửi bài và tranh từ mặt trận Điện Biên về đó. 

Tôi bước ra một mình từ trong những khu rừng vầu, bương thân cao vút xào xạc lá cuối thu. Mũ lưới ngụy trang, với ba lô trên lưng nhẹ tênh hơn những ngày đi chiến dịch, tôi chưa nghĩ mình đã rời đơn vị chiến đấu, đã dần xa núi rừng Việt Bắc… nhưng bước đi đã thấp dần về phía Đại Từ - Thái Nguyên. 

Hỏi thăm, tới một ngôi nhà tranh sau lũy tre có cái sân gạch nhỏ, có mấy cái chum, vại hứng nước mưa từ dưới cây cau. Tôi đã gặp chính anh: họa sĩ Mai Văn Hiến. Người dáng to cao, trắng trẻo và hơi béo hơn anh em: Anh có cái mũi hơi Tây, mắt mở to, nói oang oang, vồn vã, vui vẻ.

Vừa đọc qua giấy giới thiệu, anh bỗng “A, Phạm Thanh Tâm!”. Rồi cảm tưởng luôn: - Xem tranh Điện Biên Phủ, tôi cứ ngỡ người vẽ phải là người có tuổi… hóa ra là anh bạn trẻ! Rồi anh dẫn tôi sang mấy nhà bên giới thiệu tôi với các anh Vũ Tú Nam, Vũ Cao, Thanh Tịnh, Nguyễn Đức Toàn, Nguyễn Bích, Tử Phác, Trần Dần, Lê Thanh Đức… Thật “văn kỳ thanh, bất kiến kỳ hình”.

Tôi ở luôn cùng Mai Văn Hiến trong ngôi nhà đó và ngủ chung trên một cái giường tre. Nhà chỉ có vợ chồng bác chủ nhà với cô con gái tuổi mười bảy thơ ngây, thùy mị và chân thật. Cô gái không hề e ngại trong sự săn sóc giúp đỡ chúng tôi, từ những việc vặt như đun nước pha trà, múc nước rửa bát và quấn quýt mỗi khi chúng tôi giở ký họa ra xem.

Trong lúc này tất cả mọi người, mọi nơi đều nao nức hoạt động thi hành Hiệp định Genève, Đại Từ là nơi tập kết các cơ quan Bộ Tổng tư lệnh từ trên căn cứ ATK về chuẩn bị tiếp quản Thủ đô. Kế hoạch rất nhiều, rất lớn cho ngày về lịch sử. Còn đang phải gọi tiếp các anh em văn nghệ từ các đơn vị trong toàn quân mới có đủ lực lượng làm việc. Hai đoàn văn công cũng được tập trung củng cố, chuẩn bị chương trình biểu diễn khi tiếp quản. Đưa lực lượng chuẩn bị đón cán bộ, đón đoàn quân từ miền Nam ra tập kết, đón các đồng chí, đồng bào Côn Đảo trở về…

Tuy nhiên chúng tôi cũng có thời gian cá nhân trong sự chờ đợi. Tôi giở nhật ký sửa lại mấy bài thơ đưa anh Vũ Cao, đang chuẩn bị ra tập thơ “Lòng miền Nam”, “Tiếng hát”. Tôi chưa vẽ gì ngay vì không mang theo đủ “vật liệu” trong ba lô; cũng bởi còn ngần ngại, muốn theo sát mọi hoạt động nghề nghiệp ở anh Hiến để học tập.

Thực ra hơn ba tháng qua khi từ Điện Biên trở về căn cứ, đơn vị đã tạo điều kiện cho tôi vẽ được vài bức tranh, tôi đang đà sáng tác. Nhưng sáu năm trời ở một đơn vị chiến đấu, tôi vẫn thèm có giao lưu trao đổi nghề nghiệp. Biết mình học cơ bản chưa đến nơi, đến chốn, tôi cần học hỏi để vươn lên.

Gặp nhau. 1954. Bột màu. 57x93cm

May mắn đã từng có thời gian tôi được gần gũi học các thầy: Mai Văn Nam, Lương Xuân Nhị, Bùi Xuân Phái, Lê Quốc Lộc ở Phù Lưu Chanh (1948).

 Tôi rất nhớ là các thầy vẽ rất khác nhau… điều đó đã nói cho tôi biết: Muốn nghệ thuật phong phú, tác phẩm phải toát lên cái đẹp, qua cách nhìn, sáng tạo khác nhau giữa các họa sĩ. 

Đó là bút pháp, là màu, là hình, là phong cách, thể cách (style), là cảm thụ về thẩm mỹ… Còn các vấn đề như cảm xúc nghệ thuật (hémotion artistique), các thứ isme (trường phái) và điều kiện sáng tác nữa, với bao nhiêu dấu hỏi trong đầu…

Tôi tìm ở Mai Văn Hiến những gì đây? Trong khi anh cũng sinh hoạt giản dị, ba lô cặp vẽ trên lưng đi đây đi đó cùng bộ đội – mặc dù ở cơ quan trung ương, anh có được một số điều kiện nghiên cứu làm việc hơn tôi trong kháng chiến.

Thế rồi một buổi trưa ngủ dậy, tôi thấy anh dở cuốn giấy ra, lấy một tờ trắng, căng trên tấm bảng gỗ, bảng vẽ đặt trên đất, dựa vào cột nhà. Anh lại mở cái cặp vẽ dầy đầy tài liệu ra tìm tòi, chọn lọc. Tôi quan sát, anh bắt đầu nguệch ngoạc mấy nét lớn bằng chì, rồi anh lên bột màu mấy mảng, mấy nét rất nhạt, rất mỏng. Và cứ thế anh đắp dầy lên dần dần.

Cô gái đi đâu vừa về tới cổng, anh gọi luôn.

- Này Mai, lại đây anh Hiến nhờ một chút, quan trọng lắm, mau lên! Hình như đã có một đôi lần Hiến nhờ rồi, nên không chút ngại ngần cô gái nhoẻn miệng cười, tới gần, rất ngoan ngoãn đứng mẫu theo động tác anh uốn nắn. 

Chúng tôi, và cả bác chủ nhà không hề buồn chán chút nào trong khi Hiến vẽ, vì anh rất mau miệng, vừa vẽ vừa kể chuyện vabiết “pha trò” nữa. Mai không e lệ mà cười khúc khích rất hồn nhiên.

“Gặp nhau” của đôi trai gái trên đường hình thành như vậy, chỉ mươi phút thôi. Chẳng lẽ sáng tác một bức tranh rất “lẹ” và “dễ” đến thế sao? Nhưng trên đời có những mối tình “sét đánh” mà gắn bó trăm năm. 

 Đã có nhiều sinh viên mỹ thuật học tập công phu, đỗ đạt mà không thành họa sĩ sáng tác. Có những người sáng tác rất cần cù, kỹ càng theo đúng quy phạm nhà trường mà không thành tác phẩm. “Gặp nhau” tuy được sáng tác chóng vánh nhưng là một bức tranh đẹp, có thể phân tích theo nhận thức khoa học về một sáng tác mỹ thuật.

Cũng là rất đặc biệt. Vì cái không khí lịch sử, cái tâm trạng của họa sĩ thời điểm ấy. Mai Văn Hiến đã đặt cả tình yêu nước, kháng chiến của mình hòa nhập với nhiều người mẫu thực, đời thường mà anh đã gần gũi trong suốt cuộc kháng chiến trường kỳ để rồi tập trung vào nhân vật trong tranh anh.

Từ xưa, trong nghệ thuật thế giới, người ta đã từng khen về những cái đẹp trong sự buông bút giữa chừng, “còn chưa xong” (inachevé). Những mảng màu, những nét “chưa xong” mà gợi cảm ấy, là yếu tố đặc trưng trong bức tranh “Gặp nhau”. 

Bút pháp tranh “Gặp nhau” cũng chứng tỏ tác giả đã nắm rất chắc tính năng riêng biệt của chất liệu bột mầu. Tôi còn theo dõi những bức tranh sáng tác thành công của Mai Văn Hiến về sau này (Những lời dạy bảo, Trước giờ ra thao trường, Bướm dọc đường) nhưng chẳng bao giờ thấy anh còn có thể vẽ nhanh được như thế.

Bức tranh diễn tả anh bộ đội trên đường hành quân lên tiền tuyến, bất ngờ gặp cô nông dân đi dân công - người cùng quê - cũng đi cùng một hướng. Giữa nườm nượp dòng người bộ đội, dân công giữa núi rừng. Họ là một đôi hối hả, vội vàng mà quyến luyến, cái vẻ ngỡ ngàng, bịn rịn… đủ nói lên tình cảm thân thương. 

Đó là bức tranh “Gặp nhau” đã được tặng giải nhì trong Triển lãm Mỹ thuật toàn quốc năm 1954.

Ngày chúng tôi lên xe tiến về tiếp quản Hà Nội thì bức tranh “Gặp nhau” đã xong. Nhưng tôi và nhất là Mai Văn Hiến không bao giờ quên cái điểm chia tay ở Đại Từ nhiều nước mắt, cuộc chia tay sau bức “Gặp nhau”.

Nguồn internet

Chúng tôi chuyên cung cấp tranh sơn mài, Sơn mài , sơn mài cao cấp, tranh son mai.

họa sĩ Rob Gonsalves, Tranh gây ảo giác ( phần 2 )

Robert Gonsalves được biết đến như một họa sĩ có biệt tài "đánh lừa người xem". 30 bức tranh thật mà ảo, ảo mà thật đầy ấn tượng của ông chắc chắn sẽ khiến bạn mãn nhãn và thích thú.

Robert Gonsalves là một họa sĩ người Canada nổi tiếng với những bức tranh độc đáo, ảo diệu - nơi mà sự thực và tưởng tượng chỉ cách nhau một ranh giới rất mong manh. 

Mỗi bức tranh của ông đều ẩn chứa một câu chuyện, hình ảnh này bỗng biến thành hình ảnh kia rồi lại như trở về chính nó, tất cả hòa quyện vào nhau tạo nên một thế giới thực mà ảo, ảo mà thực. 

 Người xem gần như không thể nhìn tranh của ông 1 lần, họ phải xem lại lần 2, lần 3... để thấy được sự sáng tạo và tài tình của người nghệ sĩ.

 Robert mất rất nhiều thời gian cho mỗi bức tranh đánh lừa thị giác này, mỗi năm ông chỉ vẽ khoảng 4 bức. 

Hãy cùng chiêm ngưỡng những tác phẩm độc đáo và tham gia chuyến đi đầy thú vị trong thế giới tranh vẽ ảo diệu của Robert Gonsalves nhé.

Nguồn internet

Chúng tôi chuyên cung cấp tranh sơn mài, Sơn mài , sơn mài cao cấp, tranh son mai.